Guy Vandenbranden
In
de jaren vijftig-zestig van de voorbije eeuw is een tweede generatie
constructivisten tot volle ontplooiing gekomen. Onder hen neemt Guy
Vandenbranden een centrale plaats in. In 1952 koos hij resoluut voor de
abstractie en werd lid of medeoprichter van de kunstgroepen Art Abstrait
(1952), Formes (1956) en Art Construit (1960). Deze drie groepen hadden Brussel
als basis. Vanaf 1960 woonde en werkte hij in Antwerpen. Even die periode
oproepen. 1958, de Wereldtentoonstelling in Brussel is een groot succes. Een
groep Antwerpse kunstenaars vindt dat ze niet voldoende aan bod komen in deze
wereldparade in het verre Brussel. Met de gekende Antwerpse bescheidenheid
menen ze dat het centrum van de kunstwereld zich in de metropool bevindt. G58
of Groep 58 Hessenhuis is geboren. Guy Vandenbranden zal hiervan geen lid
zijn. Hij vertoefde toen nog te Brussel. Wanneer in 1960 als reactie op G58 de
progressieve kunstenaarsgroepering de Nieuwe Vlaamse School werd opgericht, was
Guy Vandenbranden er wel bij. Hij ondertekende samen met onder meer Jef
Verheyen, Vic Gentils, Jef Kersting, die enkele weken geleden overleed, e.a. een
manifest mede opgesteld door Paul De Vree, dat kritiek leverde op de toen
heersende politiek op het vlak van beeldende kunsten, maar tevens de begrenzing
van de kunst wilde overschrijden en de vraag stelde: ligt de universaliteit in
de begrenzing ? Tussen 1960 en 1965 organiseerde de groep in binnen- en
buitenland tentoonstellingen, of participeerde erin. Voor het eerst sedert de
Tweede Wereldoorlog werd de draad van het modernisme en de avant-garde opnieuw
opgepakt. Guy Vandenbranden was een sleutelfiguur hierin. Hij werd later een
van de drijvende krachten van het kunstcentrum VECU in de historische stadskern
van Antwerpen. Als constructivist kon hij een zevental grote
integratieprojecten in de architectuur uitvoeren, onder andere een
muurschildering van niet minder dan 2,2 m hoogte en 100 m lengte in het
Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Een primeur: deze muurschildering werd recent
gerestaureerd. Ook Kunst op de Campus van de Universiteit Antwerpen beschikt
over een mooie collectie van zijn werk. De laatste jaren stond het oeuvre van
Guy Vandenbranden in de belangstelling, zeker na zijn overlijden. Er zijn
recent twee boeken over zijn werk verschenen. Ik vermeld ook een aantal
exposities waarin hij vertegenwoordigd was: De Achtenvijftigers in het
ING-Gebouw in de Lange Gasthuisstraat te Antwerpen, met werk uit de
ING-collectie. En in het MuHKA was werk van hem uit 1956 te bewonderen in de
tentoonstellingsreeks: Nieuwe kunst in Antwerpen 1958-1962 – aflevering: 4
Centrum voor hedendaagse kunstuitingen. Ik heb naar aanleiding hiervan te
Antwerpen en in Rome een lezing gehouden over de Europese uitstraling van deze
kunstenaar onder de titel: “De constructivist Guy Vandenbranden en de
peregrinaties tussen de steden
Brussel-Antwerpen-Amsterdam-Milaan-Düsseldorf”. De vormen en de kleuren die de
kunstenaar gebruikt, evenals de ruimte die ze innemen en de compositie,
kenmerken zich door een volkomen autonomie. Vooral worden meetkundige vormen
gebruikt als de cirkel, de ellips, de rechthoek, het vierkant, de driehoek, de
lijn en de kruising of versnijding van geometrische vormen. Zijn kleuren geven
een apart accent aan de abstracte vormentaal. In zijn beginperiode zijn de
werken eerder zwart-wit. Later mengt hij de basiskleuren tot nieuwe
samenstellingen. Het is berekening contra spontaneïteit, programmering tegen
informeel, discipline versus improvisatie. Gedurende meer dan zes decennia is
hij op streng geometrische manier op zoek naar zijn essentie van de
schilderkunst en heeft hij als rasecht artiest eigentijds constructief werk
gecreëerd van blijvende waarde..
(Ernest Van Buynder, erevoorzitter van het MuHKA.)